Halsizlik ve yorgunluğun nedenleri

Halsizliği olan, çabuk yorulan pek çok kişi kansız olduğuna ve kan hapı içmesi gerektiğine inanmakta. Oysa kansızlık, çabuk yorulmaya yol açan pek çok nedenden sadece biridir. Üstelik kansızlık varsa bile bunun da pek çok nedeni ve pek çok tipi vardır.

Bu makalemde yorgunluk nedenlerini özetlemek istiyorum:

Yorgunluk bazen sadece yaşam tarzının veya yaşam şartlarının bir sonucudur.

• Çok uzun saatler boyunca ağır bedensel çaba gerektiren bir işte çalışan kişinin akşam olduğunda yorgun  olması kaçınılmazdır.
• Gün boyu hareketsiz kalan kişiler için hafif bir çalışma bile büyük bir yorgunluğa neden olabilir.
• Vardiyalı çalışıp uyku saatleri sürekli değişen kişilerin ya da gece geç yatma alışkanlığı olanların biyolojik saatleri bozulduğu için sürekli yorgunluk hissedebilirler.
• Alkol ve madde bağımlılığı yorgunluk nedeni olabilir.
• Alerji ilaçları veya soğuk algınlığında kullanılan bazı ilaçlar halsizlik nedeni olabilir.

Yorgunluk, altta yatan bir hastalığın belirtisi de olabilir.

Öncelikle iyi bir sorgulama (anamnez) yapılmalı, yorgunluğun ve halsizliğin nedenlerine yönelik tetkikler daha sonra yapılmalı. Sorgulama yapılmadan tetkiklere başlamak hem zaman kaybıdır, hem ekonomik yönden kayıp olur, hem de sonuç alınması zordur.

Anemi (kansızlık): Pek çok nedene bağlı olabilir. En sık nedenler demir eksikliği, B 12 vitamin eksikliği, folik asit eksikliği gibi nedenlerdir. Talasemi (Akdeniz anemisi) mutlaka akla gelmelidir.

Altta yatan nedeni bulup tedaviyi de ona göre yapmak gerekir. Özellikle erkeklerde hele de yaşlı erkeklerde kansızlık olduğunda kan ilacı adı ile ilaç vererek tedaviye kalkışmak tıp kurallarına aykırıdır. Çünkü erkeklerde, özellikle de yaşlı erkeklerde kansızlığın nedeni örneğin kalın bağırsak kanseri veya bir başka kanser olabilir. Kadınlarda doğal nedenlerle de kansızlık olabilir. Buna rağmen kansızlık kadınlarda da herhangi bir hastalığa özellikle kadın hastalıklarından birine bağlı olabilir.

Kanser: Bir çok kanser türü kansızlığa neden olabilir. Belirgin bir kansızlık olmadan da, kanser halsizlik nedeni olabilir.

Kronik böbrek yetmezliği sinsi ilerleyen ve bazen son evreye kadar halsizlik dışında pek belirti vermeyen çok önemli bir sağlık sorunudur. Ağrı, sızı olmadan ilerleyen bu hastalığı akılda tutmak gerekir.

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH): En sık nedeni sigara olan bu hastalık hem ülkemizde, hem de dünyada en sık rastlanan hastalıklardandır. Nefes darlığı en belirgin yakınmadır ama bazen yorgunlukla da kendisini belli edebilir.

Şeker hastalığı: Gitgide yaygınlaşmakta olan bu hastalıkta vücudun temel yakıtı olan şeker (glukoz) insülin direnci ya da insülin yokluğu nedeniyle yeterince kullanılamadığı için  hücreler adeta yakıtsız kalır. Bolluk içinde yokluğa benzeyen bu durumda da halsizlik görülebilir.

Obezite: Gitgide yaygınlaşan bu sağlık sorunu, şeker hastalığı ve kalp damar hastalıklarına yol açarak ya da bunlardan bağımsız olarak da halsizlik, yorgunluk nedeni olabilir.

Uyku apnesi: Kalitesiz ve yetersiz uyku nedeniyle gün boyu yorgunluk ve halsizlik görülebilir.

Kalp hastalıkları: Kalp damar hastalıkları, kalp kapak hastalıkları ve kalp kası hastalıkları halsizlik nedeni olabilir.

Kronik enfeksiyonlar: Terleme, hafif ateş gibi belirtilerin yanı sıra halsizlik ve yorgunluk olduğunda örneğin kronik hepatit, kronik sinüzit, tüberküloz, Brusellozis gibi pek çok hastalık da ayırıcı tanıda akla gelmelidir.

Tiroid bezi hastalıkları: Özellikle tiroid bezi tembelliği halsizlik nedeni olabilir. Bunun en çok nedeni Hashimoto hastalığıdır.

Tam tersi yani tiroid bezinin çok çalışması da kalbin hızlı çalışmasına neden olarak halsizlik yapabilir.

Romatolojik hastalıklar: Eklem ağrılarının yanı sıra halsizlik ve yorgunluğa neden olabilir. Örneğin çok sık rastlanan romaroid artrit, ankilozan spondilit halsizliğin nedeni aranırken belirlenebilir.

Multipl Skleroz ( MS ): Bağışıklık sisteminin bilinmeyen nedenlerle sinir sistemini yabancı sanarak saldırması sonucunda ortaya çıkan bu hastalıkta da halsizlik yakınması olabilir.

Kronik yorgunluk sendromu: Kas ve eklem ağrıları, gece terlemeleri, ateş, üşüme, baş ağrısı, unutkanlık, odaklanmakta zorlanma gibi belirtilerin yanı sıra dinlenmekle ve uyku ile geçmeyen yorgunluk gibi belirtileri olan bu durumu kanıtlayacak laboratuvar testleri yoktur.

Depresyon: Görünürde yorgunluk nedeni olabilecek bir hastalık yoksa, tetkiklerde de hastalığa dair ipucu bulunamazsa yorgunluk nedenleri arasında depresyon da akla gelmelidir.

Özetle belirtmeliyim ki; halsizlik ve yorgunluk geniş açılı düşünmeyi ve tetkiki gerektirebilir. Kestirmeden giderek kan hapı adıyla ilaç kullanmak yararlı olmak şöyle dursun, tanıda gecikmeye yol açabilir.

Selam ve saygılarımla.