İran, doğalgaz vanasını kapattı

İran’ın Türkiye’ye verdiği doğalgaz vanasını kapatması üzerine Enerji Bakanlığı’ndan sanayi kuruluşlarına “doğalgaz tüketimini düşürün” uyarısı yapıldı.

İran’ın ulusal gaz şirketinin, teknik bir arızayı neden göstererek, Türkiye’ye gaz akışını 10 gün boyunca durdurması, sanayi kuruluşlarını vurdu.

Sözcü’den Erdoğan Aktaş’ın haberine göre; İran tarafından yapılan bildirimde, Gürbulak noktasından Türkiye’ye doğalgaz arzının “mücbir sebepten” dolayı 20 Ocak 2022 tarihinden itibaren 10 gün süreyle yapılamayacağı belirtilmişti.

Türkiye’nin doğalgaz ihtiyaç dengesini etkileyecek olan bu duruma karşı Enerji Bakanlığı, özellikle sanayi kesimini derinden sarsacak bir önlem aldı.

Enerji Bakanlığı, “Kullanıcı Birliklerine” yönelik gönderdiği “GİZLİ” ibareli yazıda, “Ülkemizde arz-talep dengesinin sağlanmasında karşılaşılan güçlükleri bertaraf edebilmek ve sistem dengesinin sağlanabilmesi için gerekli ilave tedbirlerin alınması ve uygulanması zarureti doğmuştur” denilerek, 21/01/2022 tarihinde ve saat 08.00’dan itibaren ikinci bir bildirime kadar, doğalgaz tüketiminin yüzde 40 azaltılmasını emrediyor.

Tüketici Birliklerine gönderilen bu talimat şöyle devam ediyor: (Yaptığım alıntıda Türkçe hataları bana ait değildir. Aynen Enerji Bakanlığı tarafından gönderilen talimattaki gibi aktarıyorum)

“Sözleşmede yer alan tüm Ölçüm Sistemlerinin ilgili Ay toplam Aylık Çekiş Miktarı’nın ilgili Ay Gün sayısına bölünmesi ile hesaplanan ortalama Günlük Gaz Çekiş miktarının %60’ına tekabül eden miktar (KGÇM-Kısıntı/Kesinti Günü Çekiş Miktarı) ile sınırlandırılmıştır. Bu talimata uyulmaması halinde Sözleşme’den kaynaklı müeyyidelerin uygulanması zarureti ortaya çıkacaktır. Söz konusu doğalgaz kısıntısı ile ilgili olarak gerekli her türlü tedbirin alınması ve sistem dengesinin yeniden sağlanması yönünde sağlayacağınız katkı ve işbirliği için şimdiden teşekkürlerimizi bildiririz.”

Bu talimatın iletilmesinin ardından, üretimde yoğun olarak doğalgaz kullanan sanayii kuruluşları panik yaşayarak, Enerji Bakanlığı ve Botaş yetkililerine ulaşmaya çalıştı.

Çünkü özellikle son zamanlarda sanayide kullanılan elektrik ve doğalgaza yapılan yüksek orandaki zam, üreticileri zor duruma sokmuştu.

Bu kısıntı durumu başta cam, demir-çelik, kimya, gıda, çimento ve seramik sektörü olmak üzere önemli sektörlere darbe vuracak gibi görünüyor.

Konuştuğum iş insanları, sıkıntılı bir dönem geçirdiklerini, üzerine böylesi bir kesintinin gelmesiyle çok daha büyük sorunlar yaşayacaklarını ifade ediyor. Peki ne olacak? Bu durumda sanayi kuruluşları Enerji Bakanlığı’nın gönderdiği talimatı dikkate alıp, doğalgaz kullanımını yüzde 40 düşürmek zorunda.

Ayrıca bakanlığın talimatına uyulmaması durumunda sanayici, yüzde 60’ı geçtiği her birim için cezalı tarifeden fatura ödemek sıkıntısı ile karşı karşıya kalacak. Sanayide kullanılan doğalgaza 2021 Kasım’ında yüzde 50 (kademe ile beraber yüzde 78), yeni yılla beraber de yüzde 20 zam gelmişti. Şimdi ise sorun doğalgaza erişim olarak karşılarına çıktı.

Bu zamlar sanayide, bazı sektörler için toplam maliyetin yüzde 40-45’ten fazlasına denk geliyor. Yani doğalgaz, ülkemiz sanayi üretimin can damarı. Bu durum kapasitenin düşmesi, üretimin azaltılması gibi sıkıntıları da beraberinde getirebilir.

Konuştuğum sanayiciler, ürünlerine zam yapmak zorunda kalabileceklerini dahi ifade ediyorlar.

Fakat bundan daha kötüsü, sıkıntı büyürse, işten çıkarmaların gündeme gelme olasılığı. Yani olan yine büyük geçim sıkıntısı yaşayan dar gelirliye, çalışana olacak.