Ailelerin en büyük korkusu: Ateşli havale

Ailelerin en büyük korkularından biri çocuklarının ateşli havale geçirmesidir. Bundan dolayı bu yazımda bu konuya değinmek istedim.

Ateşli havale, 6 ay ile 6 yaş arasındaki, herhangi bir nörolojik (beyin hastalığı) sorunu olmayan çocuklarda enfeksiyonlara bağlı olarak ortaya çıkan ateşin tetiklediği havalelerdir.

Görülme sıklığı %2-5’tir. Her 25 çocuktan biri, 1 kez bu tarz havale geçirebilir. Çocukların üçte birinde havale tekrarlayabilir. Çocuk ne kadar küçükse bu ihtimal o kadar yükselir. Ailesinde ateşli havale geçiren birey varsa, ateş yeni başlamışken veya fazla yüksek değilken (38 C civarında) geçirilmişse ateşli havalenin tekrarlama riski o kadar  yüksektir.

Çocuk, ateş hızla yükselirken ya da düşerken havale geçirebilir bazen havale esnasında ateş saptanır ve aile çocuğun hastalandığının farkına varır. Havale sırasında bilincini kaybeder, kol ve bacaklarda kasılmalar, titremeler görülür, gözler yukarı doğru kayar, çene kilitlenir, ağızdan salya-köpük gelir. Bazen de kendini tamamen salar. Bu tarz nöbetler genelde 1-2 dakika sürer, ama aileye saatler gibi gelebilir. Aileler için çok korkutucu olsa da  genelde ateşli nöbet zararsızdır. Beyinde hasara yol açtığı saptanmamıştır, okul başarıları etkilenmez ve daha sonra sara (epilepsi) hastası olacağı anlamına gelmez.

Ateşli havale geçiren çocuğa yaklaşım şu şekilde olmalıdır:

Çocuk yan yatırılmalı, kollar ve bacaklar tutulmamalıdır. Kilitlenmiş olan çene herhangi bir cisimle açılmaya çalışılmamalıdır. Dilini ısırmaması için katlanmış bir mendil konulabilir. Sıkan kıyafetleri gevşetilmeli, üstü örtülmemelidir. Nöbet durduktan sonra ateş düşürücü fitil ya da şurup verilebilir. Ilık duş aldırılıp  hastane aciline başvurulmalıdır.

Acilde çalışan doktor ateşli havalenin nedenine yönelik bazı kan tahlilleri isteyebilir. Eğer  havale sadece basit bir ateş kaynaklıysa hastaneye yatırılmaya gerek yoktur. Fakat uzun sürmüşse ya da ateşe neden olan hastalık yakın takip gerektiriyorsa doktorunuz hastane yatış önerebilir. Sonrasında çocuk nöroloji doktorundan ileri tetkikler için randevu alınabilir.

Ateşli havalede tekrarlama riskini artıran faktörler:

* Ailede ateşli havale geçiren ebeveyn

* İki havale arasında 2 aydan kısa süre geçmesi

* 12 aydan küçük olma

* Ateş yüksekliğinin derecesinin düşük olması

* Beyin elektrosunda (EEG) anormallik saptanması

Ateşli havalede tedavi prensipleri:

Havaleyi durdurmak ve tekrarını önlemek, sara hastalığına ilerlemesini önlemek, aileyi bilgilendirip ateşe yaklaşımı öğretmek olmalıdır. Her ateşli havaleye uzun süreli bir tedavi önerilmez. Fakat uzun bir nöbet geçirdiyse, bir hastalık döneminde birden fazla geliştiyse doktor nöbeti komplike olarak adlandırıyorsa hastanın nöbet geçirmesini önleyecek bazı ilaçlar başlanabilir. Bunlar ya her gün düzenli verilecek türden ilaçlardır ya da çocuk ateşlendiği dönemde uygulanacak tarzda ilaçlardır. Böyle önleyici tarzda bir tedavinin gerekip gerekmediği doktorunuzla görüşmede belirlenecektir.