Az Kalori, Sağlıklı Yaşam

İnsanlarda hastalığa neden olan genlerin yaklaşık yüzde 75’i meyve sineklerinde de bulunuyor. Bu da onları insan hastalıklarının incelenmesi için iyi bir model haline getiriyor.

Connecticut Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmaya göre, yaşlı ve obez sinekler diyet uygulandığında daha sağlıklı oluyor ve daha uzun yaşıyor. Eğer bu etkinin insanlar için de geçerli olduğu anlaşılırsa obez insanların diyetle sağlıklarını iyileştirmeleri için asla geç olmadığı anlamına geliyor.

Hayvanlarda yapılan birçok araştırma, yetersiz beslenmeye neden olmadan kalori kısıtlaması yapıldığında yaşam süresinin uzadığını göstermiştir. İnsan denemeleri, özellikle sağlıklı obez bireylerde daha az yemenin sağlık üzerindeki yararlı etkilerine dair kanıtlar gösterse de, yaşam süresi üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmalar insanlar için gerçekçi değildir.

Araştırmacılar, işlenmiş modern beslenmeyi taklit eden yüksek şekerli, yüksek proteinli, yüksek kalorili bir diyetle beslenen meyve sineklerinin obez insanlarla benzer metabolik değişikliklere sahip olduğunu gösterdi. Bu obez sinekleri, yaşamlarının çok ileri dönemlerinde bile düşük kalorili bir diyete geçirmek, metabolizmalarını önemli ölçüde değiştirebilir ve yaşamlarını uzatabilir.

Meyve sinekleri kısa yaşar. Yüksek kalorili bir diyetle yetiştirilen sineklerin ömrü 80 günden azken, düşük kalorili bir diyetle beslenen en uzun ömürlü sineklerin ömrü 120 güne ulaşabilir.

Başlangıçtan itibaren yüksek kalorili beslenmeye tabi tutulup şişmanlatılan sinekler 20 günlük olduklarında düşük kalorili beslenmeye tabi tutulursa, ilk günden itibaren düşük kaloriyle beslenen akranlarına yakın ölçüde sağlıklı ve hemen hemen onlar kadar uzun ömürlü olmuşlar. Hatta 50-60 günlük sineklerin bile, düşük kalori ile beslenmeye geçilmesi halinde daha sağlıklı oldukları ve ömürlerinin uzatılabildiği görülmüş. Yüksek kaloriyle beslenmeye devam edilen akranları ise daha erken ölmüşler.

Bu çalışma, meyve sineği metabolizmasının yaşlılıkta bile beslenme değişikliğine uyum sağlayabildiğini gösteriyor. Meyve sineklerindeki birçok temel metabolik yol insanlara benziyor. Bu nedenle araştırmacılar, insan metabolizmasının da aynı şekilde tepki verebileceğini ve yıllarca yüksek kalorili bir diyetle beslenen kişilerin yaşlılıkta kalori alımını azaltmaktan fayda göreceğini  öne sürüyor.

(Kaynak:  PNAS, 8 Aralık 2023)