Bursa Barosu’ndan ‘1 Mayıs’ raporu

Bursa Barosu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Komisyonu’ndan 1 Mayıs raporu: İşsizlik, düşük ücret ve kayıt dışı çalışmada rekor!

Bursa Barosu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Komisyonu, 1 Mayıs İşçi Bayramı öncesi Türkiye’deki tabloyu gözler önüne serdi. Komisyonun açıklamasında ekonomik sorunların faturasının emekçilere kesildiği belirtildi.

Bursa Barosu Başkan Yardımcısı Av. Aslı Evke Yetkin, yönetim kurulu üyeleri Av. Müberra Gülen Aydın ve Av. Umut Mısır ile komisyon üyesi avukatların katıldığı basın açıklamasını, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Komisyonu Başkanı Av. Murat Kaya Kılıç okudu. Kılıç, işçilerin dayanışma ve mücadele günü olan 1 Mayıs’ı, 2023 yılında ekonomik kriz ve deprem felaketinin yıkıcı etkileri altında karşıladıklarını belirterek, “Bir kez daha ekonomik krizin yükü emekçilerin, işsizlerin ve emeklilerin sırtına yıkılmıştır” dedi.

Kılıç şunları söyledi:

“Resmi verilere göre enflasyon oranı son 12 ay için %70 seviyelerindedir. ENAG tarafından yayınlanan raporda ise son 12 aya ilişkin enflasyon oranı %112 olarak açıklanmıştır. Ücretlere yapılan zamlar, gıda-barınma-elektrik-ısınmadaki fiyat artışları başta olmak üzere enflasyon karşısında kısa sürede erimiştir.

Bu koşullarda asgari ücret başta olmak üzere ücretlere yapılan zamların enflasyon oranlarının altında kalması emekçilerin alım gücünü ciddi oranda azaltmıştır. Özellikle asgari ücretle çalışmanın giderek yaygınlaşması ve asgari ücretin fiilen ortalama ücret haline gelmesi, asgari ücrette yapılan yetersiz zammın olumsuz etkilerini arttırmıştır.

GERÇEK RAKAMLAR

TÜİK verilerinde işsizlik oranı %10 olarak tespit edilmiştir. DİSK tarafından yapılan araştırmaya göre ise geniş tanımlı işsizlik oranı %23,4’ü bulmuştur. Genç işsizliği oranı ise  %19 olarak tespit edilmiştir. Resmi olarak işsiz kabul edilen yurttaşların %87’si işsizlik ödeneğinden yararlanamamaktadır.  Kayıt dışı-güvencesiz çalışma resmi rakamlara göre %30’lara yakındır.

İşgücüne katılma oranı erkeklerde %72,5 iken kadınlarda %36,1’dır. Çalışma yaşamındaki önemli sorunlardan bir diğerinin de toplumsal cinsiyet eşitsizliği olduğu görülmektedir.

2022 yılında en az 1843 işçi iş kazalarında hayatını kaybetmiştir. 2023’ün yalnızca ilk üç ayında iş kazalarında hayatını kaybeden işçi sayısı en az 463’tür. Ne yazık ki bu veriler İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun lafzı varlığının yeterli olmadığını, etkin uygulanabilirlik denetimi yapılmadığını göstermektedir.

SENDİKALI ORANI DÜŞTÜ

2003 yılında %58 olan sendikalı çalışan oranı bugün %14’lere düşmüştür. Milli güvenlik ve genel sağlık gerekçeleriyle grev ertelemeleri olağan hale gelmiş, sendika özgürlüğü ve güvencesinin içi boşaltılmıştır.

Tüm tabloya bakıldığında; yaygın işsizliğin, düşük ücretli ve kayıt dışı çalışmanın, güvenliksiz işyeri düzeninin ve sendikasızlaştırılan çalışma hayatının olağanlaştığı, ekonomik sorunların faturasının emekçilere kesildiği görülmektedir.

Yaşanan deprem felaketi ardından alınan tedbirler de yetersiz kalmıştır. Kısa çalışma ödeneğinden yararlanma koşullarını sağlayamayan depremzedeler günlük yalnızca 133 TL ile hayatını idame ettirmek zorunda bırakılmıştır.

AVUKATLAR AÇISINDAN 1 MAYIS

Meslektaşlarımız açısından bakıldığında da durum farksızdır. Akademik kadronun yeterli olup olmadığı ve hâlihazırda faaliyet gösteren avukat sayısı dikkate alınmaksızın açılan hukuk fakülteleri ile her yıl binlerce avukat mesleğe başlamaktadır. Bu durum mesleğe yeni başlamış ve başlayacak avukatların karşılaştığı zorlukları arttırmıştır.  Bağlı çalışma avukatlar arasında hızla yaygınlaşmaktadır. Bağlı çalışan avukatların gelirlerinde de enflasyon karşısında büyük bir erime meydana gelmektedir. CMK ve adli yardım ücretlerinin de angarya düzeyinde oluşu sarf edilen emeği karşılıksız bırakmaktadır. Gelinen aşamada avukatlar arasında “home office”  tipi çalışmanın olağanlaştığı görülmektedir.

Emekçilerin insan onuruna yaraşır koşul ve ücretlerle çalıştığı, istihdama katılımın önündeki fiili engellerin kaldırıldığı, kadın işçilerin eşitsiz uygulama ve mobbinge maruz kalmadığı, Anayasal ve sendikal haklarının tanındığı bir çalışma düzeni talep ve mücadelemiz devam ediyor.

Barolar halkın avukatıdır. Bursa Barosu da emekten yana taraftır. Hukukun egemen olduğu, eşit, özgür, adil bir Türkiye umuduyla 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü’nü kutluyoruz.”