Ortodonti tedavisinde evde acil müdahaleler nasıl yapılır?

İstanbul Okan Üniversitesi Diş Hastanesi Ortodonti Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Merve Nur Eğlenen, ortodonti tedavisi gören ve koronavirüs salgını nedeniyle diş hekimine gitmekten çekinen hastalar için önerilerde bulundu.

Ortodonti tedavisi devam eden hastalarımız, zaman zaman ağrı oluşturan ya da tedavilerini olumsuz etkileyen aksiliklerle karşılaşabilirler. Braketlerin kırılması, ark telinin kayması ve yanağa batması, ligatür telinin batması, hareketli apareylerin veya plakların kırılması ya da ağza oturmaması gibi durumlar bunlara örnek verilebilir. Hastalarımız, bu durumlarla karşılaştıklarında öncelikle ortodontistleriyle iletişime geçmelidirler. Fakat; COVID-19 dönemi gibi zorlu bir süreçte yaşandığı gibi, bazen hasta ve hekim hemen bir araya gelememektedir. Bu durumda hastalarımız, gerekirse görüntülü görüşme veya fotoğraflar aracılığıyla hekimlerinden gerekli bilgiyi alabilirler ve hekimlerinin uygun gördüğü acil müdahaleleri, evde kendi başlarına yapabilirler.

Evde ortodonti acil müdahaleler nasıl yapılabilir?

İlk seans sonrası problemlerde; öncelikle hastalarımız tellerin takıldığı ilk seanstan sonra hissettikleri ağrının doğal ve geçici olduğunu bilmeli, gerekirse hekimlerinin kullanabileceklerini söyledikleri ağrı kesicileri alabilirler. Yine tel batmalarına bağlı karşılaşılan dudak ve yanak yaraları, alışma sürecinin bir parçası olup mum kullanımı ile hastalarımız kendi konforlarını arttırılabilirler. Ayrıca, aparey verilen çocuklarda, ilk birkaç gün konuşmada zorluk meydana gelebilir. Bu süreçte, hastalarımıza evde sesli kitap okumaları önerilmektedir.

Braketlerin kırılması durumunda; eğer braket çok hareketli değilse, üzerine mum yerleştirerek sabitleyebilir, dudak ve yanağa batmasını önleyebilirler. Ya da çok hareketliyse hekimlerinin yönlendirmesi üzerine, dezenfekte edilmiş temiz bir cımbız aracılığıyla kırık braketi yerinden çıkarabilirler.

Ark telinin kayması ve yanağa batması durumunda; kayan tel miktarı çok uzun değilse üzerini mumla örtebilir ya da dezenfekte edilmiş temiz bir cımbız aracılığıyla braketin alt metal kancasının altından geçirerek yanağa batmasını azaltabilirler. Batmanın hala devam etmesi durumunda teli, hekimlerinin yönlendirmesi üzerine dezenfekte edilmiş temiz bir tırnak makası veya hırdavat kesici ile kesebilirler.

Ligatür telinin batması durumunda; üzerini bir mum ile kapatabilirler ya da kurşun kalemin arka silgisiyle ligatür telini, ark telinin altında kalacak şekilde içeri bastırabilirler.

Hareketli apareylerin veya plakların kırılması durumunda; mutlaka doktorlarından görüş almalıdırlar, takılabilecek durumdaysa fakat ağrı yaratan sivri bir kısmı var ise, sivri kısmı dezenfekte edilmiş bir törpü ile yumuşatıp takmaya devam edebilirler.

Tedavi sonrasında koruyucu amaçla dişlerin arkasına yerleştirilen sabit tellerin kırılması durumunda ise; bozulmaların meydana gelmemesi için hastalarımıza, doktorlarına gidene kadar şeffaf plaklarını düzenli olarak takmaları önerilmektedir.

Bunların haricinde; geçmeyen ağrı ya da yüzde şişlik ile karşılaşıldığında, doktorlarının uygun gördüğü şekilde bir ilk müdahale sağlanmalıdır. Bütün bu süreçte unutulmaması gereken en önemli şey; diş fırçalamasının ihmal edilmemesi ve hasta ile hekim arasında iyi bir iletişimin olmasıdır.