Sulh Hukuk Mahkemesi’nde kayyum talepli dava açıldı

İYİ Parti Mustafakemalpaşa İlçe Başkanlığı’nı olağanüstü kongreye çağırmak için mahkemeye başvuruldu.

Zamanında olağan kongresini yapmayan ve münfesih haline gelen İYİ Parti Mustafakemalpaşa İlçe Yönetim Kurulu’na kayyum tayini yapılarak kongre yapması için Mustafakemalpaşa Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvuruda bulunuldu.

İYİ Parti Mustafakemalpaşa İlçe Üyesi Muhammet Kösa, Sulh Hukuk Mahkemesi’ne verdiği kongre istemli dava dilekçesinde atanacak kayyumların en kısa sürede partinin ilçe kongresini yapması için dilekçe verdi.

Muhammet Kösa, dava dilekçesinde, ‘’ilçe yönetim kurulunun atama tarihinden itibaren -Siyasi Partiler Kanunu m.19 ve Parti Tüzüğü’nün 26. maddesinde öngörülmüş olan- 45 günlük yasal süre geçmiştir. Bu süre zarfında il kongresinin toplanması için hiçbir işlem tesis etmemiş olan davalı İYİ Parti Mustafakemalpaşa (Geçici) İlçe Başkanlığı münfesih hale gelmiştir. Belirtilen hükümler emredici nitelikte olup parti yönetimlerinin takdiri ile değiştirilebilecek veya esnetilebilecek nitelikte değildir. Bu itibarla Siyasi Partiler Kanunu m.19,121 , Parti Tüzüğü’nün 26. Ve Medeni Kanun m. 75/2 uyarınca İYİ Parti Mustafakemalpaşa İlçe Kongresinin olağanüstü toplanması için gerekli işlemleri yapmak üzere üç üyeden oluşan kayyım heyeti görevlendirilmesi için işbu davanın açılması zorunluluğu doğmuştur. Siyasi Partiler Kanunu 19,121, İYİ Parti Tüzüğü’nün 26 ve Türk Medeni Kanunu 75. maddeleri uyarınca, İYİ Parti Mustafakemalpaşa İlçe Kongresi’ni olağanüstü toplantıya çağırmak için gerekli işlemleri yapmak üzere üç üyeden oluşan kayyum heyeti atanmasına karar verilmesi talebini içeren dava dilekçesidir.’’ dedi.

Mustafakemalpaşa Sulh Hukuk Mahkemesine 2019/…. esas numarası ile açılan Mustafakemalpaşa İYİ Parti İlçe Başkanlığı’na kayyum atama ve olağanüstü kongreye gitme talebi davası 11 Temmuz 2019 tarihinde görülecek.

İşte Dava Dilekçesi;

DAVALI : – İyi Parti Genel Başkanlığı’na izafeten –

İYİ PARTİ MUSTAFAKEMALPAŞA İLÇE BAŞKANLIĞI

KONU: Siyasi Partiler Kanunu 19,121, İYİ Parti Tüzüğü’nün 26 ve Türk Medeni Kanunu 75. maddeleri uyarınca, İYİ Parti Mustafakemalpaşa İlçe Kongresi’ni olağanüstü toplantıya çağırmak için gerekli işlemleri yapmak üzere üç üyeden oluşan kayyım heyeti atanmasına karar verilmesi talebini içeren dava dilekçesidir.

AÇIKLAMALAR

GİRİŞ

Demokrasinin vazgeçilmez unsurları arasında yer alan siyasi partilerin demokratik faaliyetlerini sürdürürken bir takım kurallara bağlı oldukları tartışmasızdır.

Anayasa’nın 68. maddesinde, ‘’Siyasi partiler, demokratik siyasi hayatın vazgeçilmez unsurlarıdır.’’ ifadesi yer alırken, bir sonraki maddenin ilk fıkrasında ‘’Siyasi partilerin faaliyetleri, parti içi düzenlemeleri ve çalışmaları demokrasi ilkelerine uygun olur. Bu ilkelerin uygulanması kanunla düzenlenir.’’ denilmiştir.

Anayasa koyucu, bu hükümlerle siyasi partilerinin demokrasinin vazgeçilmez unsurları olduklarını teyit ederken, bu demokratik kurumların parti içi düzenleme ve çalışmalarının demokratik ilkelere uygun olması gerektiğini ortaya koymuştur.

Siyasi partilerle ilgili esasları düzenleyen 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 4. maddesinde, ‘’ Siyasî partilerin kuruluşu, organlarının seçimi, işleyişi, faaliyetleri ve kararları Anayasada nitelikleri belirtilen demokrasi esaslarına aykırı olamaz.’’ denilmek suretiyle parti içi demokrasi vurgusu yapılmıştır.

Üyesi bulunduğum İYİ Parti’nin Parti Tüzüğü’nün ‘’Genel Hükümler’’ başlıklı 3. maddesinde ise; ‘’İYİ Parti’nin sahibi Aziz Türk Milleti ve parti üyeleridir.’’ ifadesi yer almaktadır. Bu ifade, İYİ Parti Tüzüğü’nün parti üyeliğine verdiği önemi göstermektedir.

O halde parti üyelerinin, Anayasa, Yasa ve Parti Tüzüğü’nün kendilerine tanıdığı hakları kullanması demokratik kuralların gereğidir. Hiç kuşkusuz bu hakların başında da ‘’ SEÇME ve SEÇİLME HAKKI ’’ gelmektedir.

MADDİ VAKALARA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR

İYİ Parti Mustafakemalpaşa İlçe Teşkilatı 20-01-2018. tarihinde, aralarında benim de bulunduğum kurucu üyeler tarafından teşekkül ettirilmiştir.

11 Mart 2018 tarihinde, Mustafakemalpaşa İlçe Seçim Kurulu’nun denetim ve gözetiminde İYİ Parti 1. Olağan Mustafakemalpaşa İlçe Kongresi gerçekleştirilmiş ve ilçe başkanı, ilçe yönetim kurulu, ve il kurultay delegeleri seçilmiştir.

12 Ağustos 2018 tarihinde yapılan İYİ Parti 2. Olağanüstü Kurultayı’nın ardından partinin genel merkez organları yenilenmiştir.

30 Ağustos 2018 tarihinde İYİ Parti Teşkilat İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı tarafından yayınlanan ‘’Teşkilatlarda Revizyon Çalışmaları’’ konulu genelge ile bütün ilçe başkanlarına yönetimleriyle birlikte istifa etmeleri tavsiyesi yapılmıştır.

Söz konusu tavsiye kararı uyarınca yurt genelindeki İYİ Parti İlçe Başkanları yönetimleriyle birlikte istifa etmeye başlamış, bu kapsamda yaklaşık olarak 15 Ekim 2018 tarihinde İYİ Parti Mustafakemalpaşa İlçe Başkanı ve yönetim kurulu istifa etmiştir.

Tahmini olarak 12 Kasım 2018 tarihinde ise İYİ Parti BURSA İl Başkanı tarafından Sayın ……….. atandığı duyurulmuştur.

12 Aralık 2018 tarihi itibariyle, davalı il başkanlığı tarafından il kongresini olağanüstü toplantıya çağırmak için gerekli hiçbir işlemin tesis edilmediğinin görülmüştür.

HUKUKİ DÜZENLEMELERE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR

1-) Siyasi Partiler Kanunu, partilerin merkez karar ve yönetim kurullarına, il ve ilçe teşkilatlarına “GEÇİCİ YÖNETİM KURULU” atama yetkisi tanımıştır. Atama ile oluşturulmuş parti organlarının temel ve yegâne görevi; parti kongrelerini belirtilen süreler içinde gerçekleştirerek parti organlarının yeniden seçimle iş başına gelmesini sağlamaktan ibarettir. Zira siyasi partilerde esas olan, parti organlarının seçimle iş başına gelmesidir.

Parti genel merkez yönetimlerince il yönetim kurulunun işten el çektirilmesi halinde geçici yönetim kurulu ataması yapılabileceği gibi söz konusu il teşkilatının toptan boşalması halinde de geçici yönetim kurulu ataması yapılabilir. Bir il teşkilatının toptan boşalması hali ise, ölüm ve parti üyeliklerinin düşmesi hallerinde söz konusu olacağı gibi toplu İSTİFA halinde de söz konusu olur.

Atama ile işbaşına gelen geçici yönetimlerin görevi, geldiği organ seçimi için kongreyi toplamaktır. Geçici yönetimlerin statü ve görevlerine ilişkin Ahmet İYİMAYA’nın‘’Siyasi Partilerde Teşkilat Yönetimi Görevden Almanın Hukuki Rejimi’’ başlıklı makalesi konuya ilişkin önemli bir kaynak niteliğindedir. (Ek-4) İyimaya, söz konusu makalesinde ‘’geçici yönetimi’’ şöyle tanımlamaktadır.

‘’ Geçici yönetim, meşruiyetini delege iradesinden almayan, yalnızca boşluğu doldurmak amacıyla yetkili organ tarafından atanan bir kuruldur. Temel görevi, geldiği organ seçimi için demokratik kongreyi toplamaktır. Geçici yönetimin statü ve görevi, öngörülen yasal sürelerin (45/30 günün) dolması ile kendiliğinden (defacto) sona erer. Hukuk ve demokrasi duyarlığı gelişmiş geçici yönetimden hiç birisi, süre dolduktan sonra o organda oturmaz, oturamaz ve oturmamalıdır. Süre-sonrası yapılan her icraat, kurulan her tasarruf hukuken yoktur. Geçici yönetimin süre dolduktan sonra yeniden atanması, zincirleme görevlendirme, Türk-oligarşisinin keşfettiği ve fakat hukukun zinhar tanımadığı bir siyasi komediden başka bir şey değildir.’’

2-) Siyasi Partiler Kanunu’nun ‘’İlçe Teşkilatı’’ başlıklı

(Değişik: 21/5/1987 – 3370/7 md.) İlçe yönetim kurulu, parti tüzüğünün göstereceği sayıda üyeden oluşur. Bu sayı 5’ten az olamaz. İlçe başkanı ile ilçe yönetim kurulu ilçe kongresince seçilir. İlçe başkanı ile ilçe yönetim kurulunun; seçim şekli ve il yönetim kurulunca veya merkez karar ve yönetim kurulunca hangi hallerde ve nasıl işten el çektirileceği ve geçici yönetim kurulunun nasıl oluşturulacağı parti tüzüğünde gösterilir. El çektirme kararı 101 inci maddenin (d-1) bendinde gösterilen haller dışında yetkili kurulların üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ve gizli oyla alınır. İşten el çektirme kararının ilçe yönetim kuruluna bildirilmesinden itibaren otuz gün içinde ilçe kongresi toplanarak yeni ilçe yönetim kurulunu seçer. Bu süre içerisinde ilçe kongresi için yeni delegeler seçilmiş değilse, kongre eski delegelerle toplanır

Bu süre içerisinde ilçe kongresi için yeni delegeler seçilmiş değilse, kongre eski delegelerle toplanır.‘’

demek suretiyle yasa koyucu, ilçe başkanı ve ilçe yönetim kurulunun yalnızca ilçe kongresi tarafından seçilebileceğini belirttikten sonra ‘’geçici yönetim kurulunun” meşruiyetini delege iradesinden almayan, yalnızca boşluğu doldurmak maksadıyla yetkili organ tarafından atanan istisnai bir kurul olduğunu ortaya koymuştur. Maddenin devamında ise; İŞTEN EL ÇEKTİRME KARARININ İLÇE YÖNETİM KURULUNA BİLDİRİLMESİNDEN İTİBAREN 30 gün içerisinde mevcut delegelerle ilçe kongresinin toplaması gerektiği hükme bağlanmıştır.

3-) İYİ Parti Tüzüğü’nün “Yönetim Kurulu Başkan ve Üyelerinde Boşalma” başlıklı 26. maddesi ise,

“Yönetim Kurulu asıl ve yedek üyeliklerinde toptan bir boşalma olduğu hallerde Genel Başkan’ın teklifi ve Genel İdare Kurulu’nun kararıyla GEÇİCİ YÖNETİM KURULU atanır. Atanan geçici yönetim kurulları atandıkları tarihten itibaren ilçelerde 30 gün, illerde 45 gün içerisinde kongre yaparlar.” şeklinde olup, yasanın amir hükmüyle uyumludur.

4-) Siyasi Partiler Kanunu’nun 121 maddesinde;

‘’ Türk Kanunu Medenisi ile Dernekler Kanununun ve dernekler hakkında uygulanan diğer kanunların bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri, siyasi partiler hakkında da uygulanır. ‘’ hükmüne yer verilmiştir.

Türk Medeni Kanunu m. 75/2’de ise;

‘’Yönetim kurulu, genel kurulu toplantıya çağırmazsa, üyelerden birinin başvurusu üzerine, sulh hakimi, üç üyeyi genel kurulu toplantıya çağırmakla görevlendirir. ’’denilmek suretiyle üyelerin olağanüstü kongre için Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvuru hakkı olduğunu ifade edilmiştir.

EMSAL KARAR

Niğde Sulh Hukuk Mahkemesi 02.06.2005 T, 148/119-E/K. kararı:

“G. düşünüldü. Davacı tedbir dilekçesinde özetle, Niğde İl Başkanı ve il Yönetim Kurulu 18.2.2004 tarihinde Merkez Yönetim Kurulu kararı ile görevden alındığını, bu kararın kendilerine 18.02.2004 tarihinde tebliğ edildiğini, İl Başkanı olarak …………. onanarak atandığını, kurulun uzun süre sonra görevini sona erdirdiğini, bu kez yerine …….. kayyum heyeti atandığını, Kurulun görevi CHP tüzüğünün 44/B maddesi gereğince 45 gün içinde sadece olağanüstü Kongre yapmak ile sınırlı olduğunu, Siyasi Partiler Yasası’nın 19. maddesi 5. bendinde ise, işten el çektirme kararının İl Yönetim Kurulu’na bildirilmesinden İtibaren 45 gün içinde İl Kongresi toplanarak İl Yönetim Kurulu’nu seçileceğinin bu süre içinde yeni delegeler seçilmiş değilse kongrenin eski delegelerle toplanacağının belirtildiğini, CHP Tüzüğü’nün 44/B M maddesi de olağanüstü kongrelerin aynı şekilde 45 gün İçinde yapılmasını düzenlendiğini, siyasi Partiler Yasası’nın emredici hükmüne uygun davranmamışlar ve 45 gün geçmesine rağmen Kongrenin yapılmadığını, bu konuya itiraz ettiğini, İtirazın parti tarafından ret edildiğini, Kongre yapılmasını Niğde 3. Noterliği kanalı ile bildirdiklerini, bir sonuç alamadığını, bu durumlardan dolayı CHP Tüzüğü’nün ilgili maddelerine muhalefet etmek suçundan CHP Genel Sekreterini Yargıtay Başsavcılığı’na şikayet ettiğini, bu nedenle dava açmak zorunda kaldıklarını, Niğde’deki bu uygulamanın Siyasi Parti Kanunu’na aykırı olması ve ayrıca Tüzüklerine de aykırı olması nedeniyle yargı makamlarının verdiği karar ile kongre yaptığı kökleşmiş İçtihat haline geldiğini, Anayasa’nın 68.maddesinde Siyasi Partiler hayatın vazgeçilmez unsurlarıdır, yine 69. madde Siyasi partilerin faaliyetleri parti İçi düzenlemeleri ve çalışmaları demokrasi ilkelerine uygun olması gerektiğinin belirtildiği, Niğde İl Geçici Kurulunun Olağanüstü Kongresi yapmamasının Anayasa’ya ve siyasi parti yasasına ve CHP Tüzüğü’ne aykırı olduğunu, hukuka aykırılık halen ısrarla devam ettiğini, yasal gerekçeler karşısında yetkisiz olan mevcut Niğde CHP il geçici Kurulu’nun Kongre çalışmalarının durdurulması için tedbir konulmasına, Anayasa’nın genel ilkeleri ve yasasının emredici hükmüne uygun olarak açıklanan gündem ile olağanüstü Niğde İl Kongresi’nin yapılmasına karar verilmesini, geçici kurulun olağanüstü il kongresi çalışmalarını başlatmak üzere tedbiren oluşturulmasına karar yerilmesini istemiştir. Davalılara usulüne uygun olarak tebligat çıkartılmış, davalılardan CHP Niğde İl Başkanlığı vekili, Ankara mahkemelerinin yetkili olduğunu, Siyasi Partiler Yasası’nın 15. maddesine göre de husumet itirazında bulunduklarını, İl Başkanlığı’na husumet yöneltilemeyeceğini, delege tespitinin kongre takvimi süreci işlemeye başlamış olup takvimin CHP Genel Merkezi’nce belirlendiğini, tedbir isteğinin esastan reddine karar verilmesini talep etmiş, Ankara CHP Genel Başkanlığı ile cevap dilekçesinde ihtiyati tedbir İsteğinin usulsüz ve hukuka aykırı olarak açılan davanın görev yetki ve husumet itirazları göz önünde bulundurularak esas yönünden reddedilmesine karar verilmesi istenmiştir. Dosyadaki kanıtların değerlendirilmesinde, Niğde CHP İl Örgütü Merkez Yönetim Kurulu’na 25.04.2004 tarihinde görev de yerine geçici kurul oluşturulmuştur. Seçilen bu geçici kurulun görevi 45 gün İçinde il kongresini toplayarak yeni daimi kurulu seçmektir. Davalı Parti Başkanlığı’nı cevap dilekçesinde Niğde CHP İl Örgütü’nü görevden aldıktan sonra 45. gün İçinde il kongresini toplayıp yeni II yönetimini seçmediği anlaşılmıştır. Siyasi Partiler Kanunu’nun anılan konudaki süreye ilişkin hükmü açık ve kesin olup hangi nedenle olursa olsun bu sürenin uzatılması mümkün değildir. CHP Merkezi Karar ve yönetim Kurulu’nun Kararı ile işten el çektirilen Niğde İl Yönetim Kurulu’nun el çektirilme tarihinden İtibaren 45 gün İçinde il kongresini toplayarak Siyasi Partiler Kanunu’nun 19. maddesi açık hükmüne rağmen yasal zorunluluğu yerine getirmediği anlaşılmıştır. Bu nedenle 45 gün İçinde yeni delege de seçilemediğinden eski delegelerle il kongresini toplayarak seçim yapmak üzere aşağıdaki kayyum heyetinin seçilmesine karar verilmiş aşağıdaki hüküm kurulmuştur.

HÜKÜM: Gerekçede açıklandığı üzere, Davacının davasının kabulü ile, CHP Niğde İl Örgütü’nün olağan üstü toplantısını yapmak üzere ve genel kurulu toplantıya çağırmak üzere parti üyelerinden ……….. Dernekler Kanunu’nun 20. maddesi, CHP Parti Tüzüğü’nün 44. maddesi Siyasi Partiler Kanunu’nun I9. maddesi gereğince GÖREVLENDİRİLMELERİNE, Yasa yolu açık olmak üzere davacının ve davalı vekilinin yüzüne karşı diğer davalının yokluğunda verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.

Y2 HD 27.12.2005 T, 20548/18375-E/K. Kararda şu sonuca varılmıştır:

“Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen ve yukarıda tarih numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle kanuna uygun sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir yanlışlık görülmemesine göre yerinde bulunmayan bütün temyiz isteğinin reddiyle usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine, peşin alınan harcın mahsubuna, iş bu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi. 27.12.2005 Salı”

HUKUKİ DEĞERLENDİRME ve SONUÇ

Bu çerçevede tahmini olarak  12 Kasım 2018 tarihinde atanan davalı İYİ Parti Mustafakemalpaşa İlçe Başkanlığı’nın ‘’geçici yönetim’’ olduğu tartışmasızdır.

Atama tarihinden itibaren -Siyasi Partiler Kanunu m.19 ve Parti Tüzüğü’nün 26. maddesinde öngörülmüş olan- 45 günlük yasal süre geçmiştir. Bu süre zarfında il kongresinin toplanması için hiçbir işlem tesis etmemiş olan davalı İYİ Parti Mustafakemalpaşa (Geçici) İlçe Başkanlığı münfesih hale gelmiştir.

Belirtilen hükümler emredici nitelikte olup parti yönetimlerinin takdiri ile değiştirilebilecek veya esnetilebilecek nitelikte değildir. Bu itibarla Siyasi Partiler Kanunu m.19,121 , Parti Tüzüğü’nün 26. Ve Medeni Kanun m. 75/2 uyarınca İYİ Parti Mustafakemalpaşa İlçe Kongresinin olağanüstü toplanması için gerekli işlemleri yapmak üzere üç üyeden oluşan kayyım heyeti görevlendirilmesi için işbu davanın açılması zorunluluğu doğmuştur.

HUKUKİ NEDENLER: Anayasa, Siyasi Partiler Kanunu, Türk Medeni Kanunu, Dernekler Kanunu, İYİ Parti Tüzüğü ve ilgili yasal mevzuat.

NETİCE ve TALEP: Yukarıda arz ve izah etmeye çalıştığım nedenlerle, yargılamanın HMK m.316 kapsamında basit yargılama usulüne tabi olduğu göz önüne alınarak, HMK m. 320/1 gereğince duruşmasız olarak haklı talebimizin kabulü ile;

İYİ Parti Mustafakemalpaşa İlçe Kongresi’ni olağanüstü toplantıya çağırmak için gerekli işlemleri yapmak üzere;

……………..

isimli parti üyelerinin kayyım heyeti olarak görevlendirilmesine karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim. 24/04/2019

Davacı

……………